Odliczenie VAT w Norwegii dla firm łączących różne działalności

(Foto: Edmond Dantès)

Firmy w Norwegii często zastanawiają się nad zasadami odliczania podatku VAT (Merverdiavgift, MVA). Punktem wyjścia jest to, że można odliczać VAT od zakupów wykorzystywanych w opodatkowanej części działalności. Przedsiębiorstwa prowadzące zarówno działalność opodatkowaną (Avgiftspliktig Omsetning), jak i zwolnioną z podatku (Unntatt Omsetning) mają zwykle wątpliwości co do prawa do odliczenia, jego wysokości i sposobu wdrożenia. Poniżej przedstawiamy przegląd zasad dotyczących proporcjonalnego odliczenia wspólnych zakupów w firmach prowadzących jednocześnie działalność opodatkowaną i zwolnioną.

Przeczytaj także: JAK WYKUPIĆ UBEZPIECZENIE ZAWODOWE DLA FIRMY W NORWEGII?

Główna zasada – prawo do odliczenia od zakupów wykorzystywanych w działalności opodatkowanej

Główną zasadą ustawy o podatku od towarów i usług (Merverdiavgiftsloven, mval.) jest prawo do odliczenia VAT naliczonego od towarów i usług „przeznaczonych do użytku” w zarejestrowanej, opodatkowanej działalności. Jeśli nabycie jest przeznaczone do działalności zwolnionej z podatku, prawo do odliczenia nie przysługuje (np. działalność finansowa — Finansielle Tjenester, opieka zdrowotna — Helsetjenester, czy nieruchomości — Fast Eiendom).

Przykład: firma prowadzi leasing (leasing) oraz udzielanie pożyczek (Utlånsvirksomhet). Zakupy związane z działalnością leasingową podlegają odliczeniu, natomiast zakupy na potrzeby działalności pożyczkowej — nie, a VAT staje się kosztem końcowym.

Odliczenie proporcjonalne – zakupy wspólne

Nie zawsze da się prosto przypisać zakup do jednej części przedsiębiorstwa. Część nabyć służy jednocześnie działalności opodatkowanej i zwolnionej — to tzw. zakupy wspólne (Fellesanskaffelser), jak czynsz, energia, remonty, audyt i księgowość (Revisjon og Regnskap).

Przeczytaj także: B​EDRIFTSHELSETJENESTE — BHT + HMS W NORWEGII. PAKIET KOMPLEKSOWY JUŻ OD 333 NOK MIESIĘCZNIE

W takim przypadku przysługuje odliczenie proporcjonalne, tj. odliczenie VAT zgodnie z przewidywanym wykorzystaniem towarów/usług w opodatkowanej części działalności.

Aby administracja podatkowa (Skatteetaten) zaakceptowała przyjęty klucz podziału (Fordelingsnøkkel), muszą być spełnione dwa warunki:

• klucz możliwie najdokładniej odzwierciedla faktyczne wykorzystanie nabycia;
• podstawa klucza opiera się na weryfikowalnych informacjach (rzetelna dokumentacja).

W orzecznictwie i wytycznych podkreśla się „zdrowy rozsądek biznesowy” (Forretningsmessig skjønn) oraz możliwość oparcia się na wcześniejszych doświadczeniach ze zbliżonymi zakupami.

Przeczytaj także: FIRMA W NORWEGII: JAK UZYSKAĆ POŻYCZKĘ OBROTOWĄ?

Różne metody oceny – obrót, powierzchnia, czas pracy, liczba umów

Do wyznaczania przewidywanego wykorzystania można użyć m.in.:

• powierzchni (areal),
• liczby transakcji (transaksjoner),
• liczby umów (avtaler),
• obrotu (omsetning),
• czasu pracy pracowników (arbeidstid / tidsbruk),
• klucza łączonego, np. obrót (omsetning) ważony czasem pracy (arbeidstid).

Jeżeli obrót z usług opodatkowanych to 20% całkowitego obrotu, można zastosować klucz dający 20% odliczenia.

Przeczytaj także: KREDYT NA NIERUCHOMOŚĆ W NORWEGII: 3 DOBRE WIADOMOŚCI DLA KREDYTOBIORCÓW

Nadrzędna zasada: metoda ma wiarygodnie oddawać faktyczne użycie i być możliwa do udokumentowania — to kluczowe zarówno dla kontroli wewnętrznej, jak i w dialogu ze Skatteetaten.

Przykład orzeczniczy: wyrok Sądu Apelacyjnego w Borgarting (Borgarting lagmannsrett, sprawa BMW Finans) podważył klucz oparty na obrocie; organ przedstawił alternatywę z odchyleniem rzędu 25–35%, uznaną za lepiej odzwierciedlającą realne użycie.

Rekomendacja: utrzymuj jasny, pisemny opis i uzasadnienie zastosowanego Fordelingsnøkkel.

Zasada nieistotności (Bagatellgrensen, 5%)

Jeśli obrót zwolniony jest nieistotny (mniej niż 5%) względem całkowitego obrotu, można dokonać pełnego odliczenia bez alokacji. Analogicznie, gdy obrót opodatkowany stanowi poniżej 5% całości, co do zasady odliczenie nie przysługuje. Każdy rok ocenia się osobno; zdarzenia nadzwyczajne nie powinny zniekształcać oceny.

Przeczytaj także: BEDRIFTSHELSETJENESTE (BHT) W NORWEGII – OBOWIĄZKI, ZAKRES USŁUG I WYMAGANIA DLA PRACODAWCÓW

W 2021 r. Ministerstwo Finansów (Finansdepartementet) wskazało, że odsetki wewnątrzgrupowe Konserninterne renter) należy traktować jako obrót (omsetning) m.in. na potrzeby zasady nieistotności. Może to podnieść udział obrotu zwolnionego ponad 5% i wymusić odliczenie proporcjonalne. Z kolei udział w ramach wspólnej rejestracji (Fellesregistrering) w Merverdiavgiftsregisteret nie jest traktowany jako obrót i nie wchodzi do kalkulacji.

Zasada nieistotności nie dotyczy instytucji finansowych (Finansforetak). Podmioty głównie świadczące usługi finansowe co do zasady stosują odliczenie proporcjonalne, nawet przy niskim udziale sprzedaży opodatkowanej.

Wskazówka praktyczna: jeśli choć część działalności jest opodatkowana, rozważ wdrożenie Fordelingsnøkkel — nawet klucz <5% może łącznie dawać wymierne kwoty. To istotne także dla wynajmujących nieruchomości (Utleiere av Fast Eiendom) podmiotom finansowym.

Przeczytaj także: ERA CYFRYZACJI KREDYTU KONSUMENCKIEGO W NORWEGII

Znalezienie odpowiedniego klucza nie zawsze jest łatwe

Przy wyborze fordelingsnøkkel weź pod uwagę:

• zgodność z przewidywanym wykorzystaniem,
• możliwość rzetelnej dokumentacji,
• pracochłonność utrzymania (drift).

Obrót (Omsetning) bywa prosty, ale nie zawsze trafny; czas pracy (Arbeidstid) często precyzyjniejszy, lecz trudniejszy w pomiarze. W nieruchomościach powierzchnia (areal) często dobrze odzwierciedla użycie — z wyjątkami.

Mamy doświadczenie w opracowywaniu Fordelingsnøkler, szczególnie dla sektora nieruchomości i finansowego. W pytaniach dotyczących MVA i odliczeń proporcjonalnych — zapraszamy do kontaktu.